Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik rekao je juče da je Srpska finansijski stabilna i nisko zadužena, te da će redovno isplaćivati sve svoje međunarodne i druge obaveze. Demantuju ga potražnja za novim kreditorima i pozivi građanima da kupuju obveznice, a sve u cilju krpljenje budžeta i spoljnog duga.
Bliži se dan otplate prve rate duga Republike Srpske koji prelazi 1, 2 milijarde KM što je skoro petina budžeta. Istovremeno, planirano je dugoročno zaduženje od 1. 080.000.000 KM i to kroz emisije hartija od vrijednosti i kreditna zaduženja kod domaćih i stranih banaka.
Vlasti uvjeravaju da su povoljni makroekonomski pokazatelji. Tako je ministar finansija Republike Srpske Zora Vidović izjavila da je Srpska u dobroj finansijskoj kondiciji, a predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik kaže da raspolažemo vlastitim izvorima iz kojih će se vratiti dugovi.
Sa druge strane odlazak predsjednika Vlade Radovana Viškovića u Kinu u potrazi za kreditorima i zadnja emisija obveznica na kojoj je prodato manje od planiranog i to sa visokom kamatom od 5,8 %, govore nešto sasvim drugo.
U ekonomiji se zna šta je pravilo, ako ne rastete toliko koliko je kamata znači da jedete vlastitu supstancu, navodi ekonomista Svetlana Cenić. “Ako bi se uzeo novi kredit da se isplate obveznice s Bečke berze neko opet mora da vraća šta ćemo s tim?“ – upitala je Cenićeva.
Ona naglašava da Kinezi traže državu kao garanta i da im Srpska jedino može ponuditi Elektroprivredu. “Ako uzmu tako velike kredite od Kine onda samo da se preimenuje nije Republika Srpska, nego Republika Kineska.”
U krpljenju budžeta ide se i korak dalje. Iz Vlade najavljuju da će, uredbama, uskoro pokušati da podstaknu stanovništvo da kupuje obveznice i akcije.
Sigurno da nije prioritetno razmišljanje u Vladi da se zaštite novčana sredstva građana i njihovi depoziti nego da su namjere da se pribave dodatna novčana sredstva za izmirivanje tih obaveza, ocjenjuje ekonomista Milenko Stanić.
Dodaje da kamatne stope do 2% na oročena sredstva uz inflaciju od 16% jasno pokazuju da se ubrzano obezvređuju novčani ulozi i štednja građana. A nepoznato je i gdje je završio novac od akciza i PDV-a?
Ono što vlast ne govori, dok se hvali makroekonomskim pokazateljima jesu podaci da je javni dug po stanovniku Republike Srpske otprilike dva puta veći nego u Federaciji BiH. Tako je na kraju prošle godine svaki građanin Federacije dugovao oko 3.000 maraka, a Republike Srpske skoro 6.000 KM.
(BN)
