Da li će, već za nekoliko dana, voda za piće u Bileći, Trebinju i Herceg Novom biti znatno lošijeg kvaliteta? I da li će se Trebišnjica, jedna od najljepših rijeka u Srpskoj, pretvoriti u kanalizacioni odvod?
Sve to zavisi od raspleta krize u malom opštinskom preduzeću. Javno preduzeće „Prečistač otpadnih voda“ Bileća već godinama je na ivici stečaja, a nedavno je saopšteno da će obustaviti rad!
Kako je krajem maja javnost i osnivače obavijestio sindikat „Prečistača“, račun preduzeća je blokiran od januara, pa nema novaca ni za kupovinu najneophodnijih hemikalija za prečišćavanje vode i ulja za kompresore.
Zalihe na izmaku
Direktor preduzeća, Predrag Nosović, za Srpskainfo kaže da „Prečistač“ još radi, ali do kada će, ne zna se.
– Zalihe ključne hemikalije, feri hlorida, na izmaku su, a nemamo nikakvu mogućnost za novu nabavku. Preduzeće koje nas ovom hemikalijom snabdijeva od osnivanja „Prečistača“ 2011. godine obavijestilo nas je da zbog nagomilanih dugova obustavljaju saradnju – kaže Nosović.
Dodaje da je poseban problem što u slučaju bilo kakvog kvara na sistemu nema novaca da se on otkloni, a strahuju i da će im „m:tel“, zbog neplaćenih računa, isključiti telefon i internet.
Isključili bi im i struju, ali ih spasava djelatnost kojom se bave.
Stranačko zapošljavanje
Račun „Prečistača“, kao i još nekih bilećkih javnih preduzeća i ustanova, blokirala je Poreska uprava RS, zbog neplaćenih poreza i doprinosa.
Tako je u budžetu Srpske završilo i 10.000 KM, koliko „Prečistaču“ uplaćuju Hidroelektrane na Trebišnjici, a taj je novac održavao u životu proces prečišćavanja otpadnih voda koje završavaju u Bilećkom jezeru.
S druge strane, rad preduzeća opterećuje višak zaposlenih, što je posljedica, kako kaže Nosović, „opšteg trenda stranačkog zapošljavanja u Bileći, od 2015. do 2019“.
Podsjećamo, u tom periodu je u Bileći vladao SNSD, a načelnik opštine je bio kadar Dodikove stranke, Miljan Aleksić.
Voda za piće
Danas, u JP „Prečistač otpadnih voda“ ima duplo više zaposlenih nego što je predviđeno sistematizacijom, a kestenje iz vatre mora da vadi opštinska vlast predvođena SDS-ovim načelnikom Veselinom Vujovićem.
Dugogodišnji nagomilani dugovi stigli su na naplatu, a ceh bi mogli platiti oni koji su najmanje krivi za to: građani Bileće, Trebinja i Herceg Novog na Crnogorskom primorju.
Iz Bilećkog jezera se snabdijevaju vodovodi u ova tri grada, a iz jezera ističe rijeka Trebišnjica, koja se ljepotom i čistoćom proslavila širom regiona i koja je jedan od turističkih brendova istočne Hercegovine.
– Ako bi prečistač stao, to bi i te kako uticalo na kvalitet vode za piće u nekoliko zajednica, kao i na floru i faunu Bilećkog jezera i Trebišnjice. Dakle, iako je „Prečistač“ bilećko opštinsko preduzeće, njegov rad utiče na kvalitet života i očuvanje prirode u susjednim mjestima i u široj zajednici – upozorava Nosović.
Nakrivo nasađena firma od osnivanja
Iako je na čelu ovog preduzeća tek godinu dana, Nosović tvrdi da je „analizirao stanje od ranije“ i došao do zaključka da je „Prečistač“ još od osnivanja, što bi se narodski reklo, „nakrivo nasađen“.
– Jedino je u Bileći prečistač otpadnih voda samostalno preduzeće, a ne dio preduzeća za vodovod i kanalizaciju. To praktično znači da se finansiramo samo iz opštinskog granta, a ne i iz računa koje korisnici plaćaju za vodu – objašnjava Nosović.
Priznaje da je 23 zaposlenih kamen o vratu, koje preduzeće vuče na dno, ali kaže da je to „začarani krug“.
– Bez obzira na to kada su i kako ti ljudi primljeni, oni imaju ugovore o radu i zakonom propisana prava. Ne možemo ih sad otpuštati bez otpremnine; ne bi to bilo ni moralno ni zakonito, a para za otpremnine nema – navodi Nosović.
Fond za Bileću
On smatra da bi jedini izlaz bio da se ovaj problem riješi uz pomoć posebnog fonda za Bileću, čije je osnivanje najavila Vlada RS, a čiji je cilj smanjenje broja zaposlenih u opštinskoj administraciji i lokalnim javnim ustanovama, kroz stimulativne otpremnine.
Međutim, „Prečistač otpadnih voda“ nije uvršten u taj program.
Načelnik Bileće, Veselin Vujović, priznaje da opština ne isplaćuje redovno grant „Prečistaču otpadnih voda“, ali kaže da duguju i drugima, jer je i opština u debelom minusu.
– I minus u budžetu i višak zaposlenih smo naslijedili od prethodne vlasti. Da „Prečistač“ ima osam radnika, kao što bi trebalo da bude, nikad ne bi došli u ovakvu krizu – tvrdi Vujović.
GODINU DANA BEZ PLATE
Zaposleni u Javnom preduzeću „Prečistač otpadnih voda“ u Bileći posljednju platu su primili za jun prošle godine. Radnici su početkom ove godine priprijetili štrajkom, ali su od te nakane ipak odustali, između ostalog i zato što im je, po zakonu, pravo na štrajk znatno ograničeno, pošto se bave poslom od velikog uticaja na životnu sredinu i zdravlje stanovništva.
S druge strane, jedan od problema koji opterećuje poslovanje ovog preduzeća je upravo broj radnika. Prvobitno je predloženo da „Prečistač“ ima osam zaposlenih, po sistematizaciji iz 2012. trebalo bi ih biti 11, a u stvarnosti ih ima 23. Smanjenje broja zaposlenih u sadašnjim uslovima je nemoguća misija, jer ni preduzeće, ni njegov osnivač, opština Bileća, nemaju novaca da otpuštenima isplate otpremnine.
U međuvremenu su pojedini radnici tužili preduzeće, tražeći isplatu zaostalih plata, što je dodatno zakomplikovalo situaciju.
srpskainfo.com
